1. Zadania i czynności robocze.

 

Wychowawca w placówkach poza szkolnych pełni parę funkcji. Jest wychowawcą, opiekunem, nauczycielem pomagającym w odrabianiu zadań domowych, organizatorem czasu wolnego, a nawet psychoterapeutą w stosunku do dzieci, które ma pod swoją opieką. W domach dziecka prowadzi zajęcia rewalidacyjne. Do zadań wychowawcy w placówkach pozaszkolnych należą: uzupełnianie i wzbogacanie procesu szkolnej edukacji i wychowania dzieci i młodzieży. Ponadto zapobiega patologiom w coraz częściej występującym środowisku młodzieżowym. Do tych patologii zaliczany jest alkoholizm, narkomanizm, agresja. Uczy pracy dzieci w grupie, obcowania z innymi dziećmi. Wyrabia nawyki systematycznej pracy i przygotowuje do W zależności od miejsca zatrudnienia zakres obowiązków się zmienia. Wychowawca może pracować w bursie szkolnej. Tam skupia się przede wszystkim na systematycznym i planowanym diagnozowaniu podlegających mu podopiecznych, egzekwowaniu wymogów w zakresie higieny osobistej, ładu i estetyki pokojów, w których młodzież mieszka, przestrzega norm w zakresie postępowania między wychowankami i kultury osobistej. W placówkach opiekuńczo-wychowawczych i domach dziecka praca wychowawcy jest bardziej wymagająca. Kształtuje u uczniów postawy moralne, patriotyczne i etyczne. Musi prezentować konkretna postawę moralną, której uczy. W tych placówkach wychowawcy mają do czynienia z dziećmi z trudnych domów, często pochodzących z rodzin patologicznych, niepełnych, rozbitych lub żyjących w skrajnej biedzie. Dzieci mieszkające w tych domach są często zlęknione, agresywne, w stanach depresyjnych. Wychowawcy muszą im poświęcać wiele uwagi, aby dobrze się rozwijały i aby poznać młodzież, by zapewnić im namiastkę rodziny.

2. Środowisko pracy.

Materialnym środowiskiem pracy wychowawcy są placówki pozaszkolne. Zazwyczaj pracuje w pomieszczeniach zamkniętych. Są to pokoje, gabinety wyposażone w biurko, komputer i meble biurowe. Mogą też to być sale wykładowe, świetlice szkolne, sale w młodzieżowych domach kultury, w osiedlowych placówkach wychowania pozaszkolnego, bursy szkolne, ośrodki dziennego pobytu dla dzieci z deficytami rozwojowymi, pokoje pobytu dzieci i młodzieży, pokoje nauki, ośrodki prowadzone przez organizacje młodzieżowe typu ZHP, katolickie ośrodki wychowawcze. Miejsc pracy dla wychowawcy jest wiele. W okresie wiosenno-letnim wychowawca organizuje kolonie wakacyjne, szkolne dla dzieci i młodzieży. Może także organizować zajęcia na świeżym powietrzu. Prowadzi zabawy integracyjne, by dzieci się poznały. Na wychowawcy ciąży obowiązek zachowania uwagi na sprawowaniu opieki nad dziećmi i młodzieżą. Pod nieobecność rodziców musi się jak najlepiej zająć podopiecznymi, tak by nic im się nie stało. Zawsze istnieje ryzyko zajścia jakiegoś wypadku, ale wychowawca musi zrobić wszystko, by do niego nie doszło. Glos wychowawcy musi być donośny. Z tego powodu wychowawca może być narażony na pewne schorzenia narządu głosu. Jego praca polega na długim kontakcie z młodzieżą i dziećmi. Pracuje zgadnie z ustalonym harmonogramem zajęć. Niedogodnością jest obowiązek pracy nawet w godzinach wieczornych, a nawet nocnych. Wychowawca musi także pracować w dni wolne od pracy, w soboty, niedziele i święta. Jest to praca wymagająca wielu poświęceń.

 

3. Wymagania psychologiczne, wymagania fizyczne i zdrowotne, warunki podjęcia pracy w zawodzie.

 

Wychowawca placówek pozaszkolnych pracuje z wieloma ludźmi w różnym wieku. Wymaga się od wychowawcy dobrych kontaktów z dziećmi-uczniami, kadrą nauczycielską oraz dyrekcją placówki. Ponadto wychowawca współpracuje ściśle z pedagogiem i psychologiem szkolnym. Musi się wykazywać doskonałą pamięcią, obiektywizmem oraz empatią. Inteligencja i wrodzona mądrość życiowa nadaje kunsztu i pozycji wychowawcy. Staje się wtedy swoistym autorytetem dla młodzieży oraz dla rodziców. Dobrze jest, by nauczyciele współpracowali z nauczycielami z innych placówek. Wychowawca musi sprawiać wrażenie osoby godnej zaufania. Musi podejmować szybkie i trafne decyzje. Jest także w pewnym sensie mediatorem w trakcie jakiś sporów pomiędzy dziećmi. Umiejętność palowania i organizowania także jest cechą pożądaną. Nie jest cecha relewantna posiadanie dobrej sprawności fizycznej. Oczywiście dobre zdrowie i odporność psychiczna na stres i na trudne sytuacje są bardzo ważne w tym zawodzie, gdyż wychowawca powinien być osobą silną emocjonalnie i w miarę fizycznie. Praca jest zaliczana do prac lekkich. Dobry wychowawca powinien zgłębiać wiedzę w różnych dziedzinach: życia społecznego, kultury, nauki, sztuki, ponadto powinien rozwijać swoje umiejętności zawodowe. Pomocne może się okazać umiejętne współdziałanie ze swoimi wychowankami. Proces wychowawczy szczególnie z dziećmi, które zostały naznaczone przez trudny los jest bardzo długim i trudnym procesem. Wychowawca powinien cechować się cierpliwością i wyrozumiałością. Z dobrym sercem i dobrym słowem powinien motywować swoich podopiecznych do działań i do rozwoju.

 

4. Możliwości awansu w hierarchii zawodowej, możliwości podjęcia pracy przez dorosłych, polecana literatura, zawody pokrewne.

 

Od kandydatów na to stanowisko wymaga się wykształcenia pedagogicznego lub innym, ale z przygotowaniem pedagogicznym. Mogą oni podnosić swoje kwalifikacje, robiąc różne kursy specjalizacyjne. Zazwyczaj podejmują studia o specjalizacji oligofrenopedagogika, pedagogiki opiekuńczo-wychowawczej, psychologii. Biorą udział w różnych akcjach o motywach artystycznych, kulturalnych, resocjalizacyjnych, profilaktyki przeciw uzależnieniom. Szanse na zdobycie awansu w tej branży są bardzo ograniczone. Oczywiście podnoszenie swoich kwalifikacji dają satysfakcję, ale nie dają pewności, że można awansować w hierarchii zawodowej. Pedagodzy nie mogą także być pewni tego, że dostana wyższe wynagrodzenie. Jedną z możliwości jest startowanie w konkursie na stanowisko dyrektora placówki pozaszkolnej, bądź też skorzystać z ewentualnej propozycji zatrudnienia w lokalnym Wydziale Oświaty lub Kuratorium Oświaty. Taki stan rzeczy można traktować jako awans.

5. Możliwości zatrudnienia oraz płace.

Trzeba zaznaczyć, że w tym zawodzie nie ma ograniczeń wiekowych. Każdy pedagog może się starć o pracę w każdym okresie swojego życia. Wychowawca ma dosyć sporo możliwości zatrudnienia. Może pracować jako opiekun dziecka, opiekun w domach pomocy społecznej, nauczyciel nauczania zintegrowanego, nauczyciel nauczania ponad elementarnego, nauczyciel klas młodszych, nauczyciel przedszkola, pedagog szkolny i jako psycholog. Także miejsc, w których pedagog może pracować jest stosunkowo sporo: domy kultury, bursy szkolne, internaty, powiatowe ośrodki wsparcia, ośrodki wychowawcze, szpitale, schroniska młodzieżowe, zakłady poprawcze. Zarobki wychowawcy w placówkach pozaszkolnych nie są wysokie. Na pewno są niższe niż wynagrodzenie w gospodarce. Zdarza się, że wychowawca pracuje w kilku miejscach., aby wynagrodzenie było satysfakcjonujące.

Wychowawca – jak przygotować się do zawodu?